دفاع از عدد سیزده

برشی از سخنرانی استاد شهید مرتضی مطهری که در تاریخ ۱۳ فروردین ۱۳۴۹ ایراد شده است:

ما سابقاً خیال می كردیم كه این امر (نحس دانسیتن عدد سیزده)اختصاص به ملت ما یا ملتهای ما دارد؛ بعد اطلاع پیدا كردیم كه ملتهای به اصطلاح پیشرفته- یعنی اروپاییها و آمریكاییها- صد درجه بیشتر از ما به این عدد تهاجم كرده اند. 

…همین قدر یادم هست كه من بچه بودم، در فریمان خودمان كه به یك معنا قصبه و ده است و محل زراعتی است، سر خرمن كه می رفتیم، سالارها وقتی خرمن می كشیدند یك آداب و تشریفاتی قائل بودند برای اینكه خرمن بركت پیدا كند.

یكی از آن آداب و تشریفات این بود كه وقتی پیمانه ها را پر می كرد، به ۱۳ كه می رسید، برای اینكه مبادا نحوست ۱۳ بركت را از این خرمن بگیرد، نمی گفت ۱۳، می گفت زیاده. بعد می گفت ۱۴٫ می ترسید اگر ۱۳ بگوید بركت از خرمن گرفته شود.

البته یك دهاتی بی سواد بیش از این فكرش نمی رسد، بخواهد خودش را از چنگال ۱۳ فرار بدهد كلمه ی سیزده را تبدیل می كند به زیاده، با اینكه رابطه ای میان ۱۳ و زیاده نیست. اما اگر تحصیل كرده می بود و تحصیلات عالی را طی كرده بود، اگر در حد شهرداری تهران معلومات می داشت، به شكل دیگری به نحوست سیزده رسمیت می داد و به شكل دیگری از آن فرار می كرد؛ پلاكهایی كه روی خانه ها و مغازه ها می زند، نمی نویسد زیاده، می نویسد: «۱+۱۲» یا «۲+۱۱» و یا «۱- ۱۴»

آن روزی كه مردم آن سرنوشت محتوم را از عمل خودشان پیدا می كنند و دچار نكبت و بدبختی می شوند، قرآن آن روز را روز نحس می داند. آن روز، دیگر نه چهارشنبه است نه پنجشنبه، نه جمعه، نه شنبه. . . و نه اول نه دوم نه سیزده. . . هر روزی كه مردمی به كیفر اعمال خودشان گرفتار شدند و در عقوبت اعمال خودشان دست و پا زدند، بدانند در روز نحسی گرفتارند.

ممكن است شما بگویید الحمدللّه ما كه معذب نیستیم، پس ما در هیچ روز نحسی قرار نگرفته ایم؛ اتفاقاً ما الآن باید بفهمیم تمام روزهای ما نحس است؛ روز اول فروردین ما هم نحس است؛ چون ما به نص قرآن مجید مردم معذبی هستیم، مردمی هستیم كه خودمان به جان یكدیگر افتاده ایم. ما تمام ملل مسلمان، امروز در ایّام نحسات بسر می بریم. آن عذاب الهی كه می بینید، مظهر اعلایش اسرائیل است، چرا؟ اعمال خودمان. ما كه قرنها جز در راه جدایی و دشمنی و تحریك اعصاب علیه یكدیگر قدم برنداشته ایم طبیعی است كه دشمن مسلط شود.

ما اگر بخواهیم از این نحس خارج شویم چه باید بكنیم؟

آیا برویم بیرون شهر، سبزه ها را گره بزنیم تا از نحسی خارج شویم؟!

با سمنو پختن از نحسی خارج می شویم؟ ! با سبزه را در روز سیزده از خانه بیرون ریختن از نحسی خارج می شویم؟!

بیچاره! چرا خانه ات را در این روز رها می كنی و می روی به الدنگی؟! از خودت بیرون بیا، از این رفتار زشت خودت بیرون بیا، از این عادات زشتت بیرون بیا، از این افكار زشت خودت خارج شو، از این ملكات كثیف و پلیدی كه گرفتارش هستی خارج شو. آیا تو با آن كارها از نحوست بیرون می آیی؟!

سیزده چه گناهی دارد؟ خانه و زندگیت چه گناهی دارد؟ از سمنو چه كاری ساخته است؟ ! از سبزه گره زدن چه كاری ساخته است؟!

به خدا ننگ این مردم است كه روز سیزده را به عنوان سیزده بدر [بیرون ] می روند؟ من نمی فهمم آنهایی كه اسم تنویر افكار و پرورش افكار روی كار خودشان می گذارند چرا یك كلمه نمی گویند. بعضی برعكس، ترویج و تشویق می كنند!

روز ولادت خاتم الانبیاء كه باید روز تعطیل باشد و مردم بیایند از تعلیمات آن بزرگوار استفاده كنند، ما روز تعطیلی نداریم، روز ولادت شاه مردان علیّ بن ابی طالب برای ما تعطیل رسمی نیست، روز ولادت حسین بن علی برای ما تعطیل رسمی نیست ولی روزی كه سمبل خرافه و حماقت ماست روز تعطیلی است. بدانید این مسائل مال اسلام نیست، ابداً، نه ۱۳ صَفَر نه غیر صفر.

مجموعه آثار شهید مطهری ، ج۲۵، ص: ۴۰۲-۴۰۷٫

کتاب مرتضی مطهری؛ نگاهی به زندگی و مبارزات استاد شهید مطهری، نوسنده: میثم محسنی، ناشر: میراث اهل قلم، نوبت چاپ: هفتم؛ بهار ۱۳۹۱؛ صفحه ۴۰٫